Yazı İçeriği
Aşure Günü, İranlıların İslami inançlarını ve törenlerini görmek için antropolojik açıdan önemli bir törendir. Sizlere bu yazımda, İranlıların Hz. Hüseyin (*) için tuttukları yas ve aşure gelenekleri hakkında bilgiler vereceğim.
Muharrem Ayı (Aşure) ve Hz. Hüseyin’i Anma Töreni Nedir?
Türkiye’de yaşamayan… Hayır, hayır… İslam coğrafyasında yaşamayan veya yaşayıp da Müslüman olmayan birine şöyle bir şey söylesek sanırım yazıya olan girişimizi daha isabetli kılacaktır.
“Siz hiç 1000 yıl önce ölen bir insanı hatırlamak için anma töreni yaptınız mı?” sorumuz tam olarak bu. İranlı olmayanlara ya da Müslüman olmayanlara bu soru biraz tuhaf gelebilir ancak İran’ın çoğunluğu için her yıl düzenli olarak yapılan bir törenden bahsediyoruz. Pekala, Türkiye’de de Hz. Hüseyin’i anma törenleri yapılıyor. Bildiğiniz üzere bizler bu manevi aya “Muharrem Ayı” diyoruz. Tüm Şia Müslümanlar İslam peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v)’in torunu, Hz. Ali (r.a)’nin oğlu ve aynı zamanda 3. imam olan Hz. Hüseyin’i anıyorlar.
Bölgedeki milyonlarca Şia Müslüman, sokaklara çıkıp 680 yılında Irak’ın Kerbela kentinde öldürülen Hz. Hüseyin için yaslarını tutuyorlar.
Törenler tam 10 gün sürüyor, ancak İran’da bu süre 2 ay kadar devam ediyor! Sokaklarda hiç ama hiç müzik çalınmıyor, eğlence yapılmıyor tam anlamıyla bu süre zarfında insanlar mutluluklarını içlerine atıp yalnızca İmam Hüseyin’e aşk ile bağlanıyor ve manevi duygularını doruk noktasında yaşıyorlar.
Ayrıca Okuyun: Ramazan Ayında İran’a Seyahat Etmek
Herkes Bir Şeyler Pişiriyor ve Dağıtıyor
Aşure günü İranlı hali vakti yerinde olan aileler bir şeyler pişirir veya hazır gıdalar alır ve fakirlere dağıtır. İnsanların çoğu bu manevi ayda her köşe başında ücretsiz yemekler, içecek bir şeyler servis ederler. Eğer bir gün olur da İran’a Muharrem Ayı’nda gelirseniz şimdiye kadar yaşamadığınız belki de en iyi dini temalı görüntüleri burada bulacaksınız.
Bu Deneyimi Neden Yaşamalısınız?
İran’a Muharrem Ayı’nda bir gezi planlıyorsanız, yas törenlerinin en yoğun yaşandığı Buşehr kentine gitmenizi tavsiye ederim. Burada eşsiz bir inanç seviyesine ve törenlerine şahit olacaksınız.
Ülkede, kültürel açıdan önemli ve benzersiz bir şeye şahit olmak için Muharrem Ayı oldukça uygun bir zaman olduğunu söyleyebilirim. Tabii bir de Ramazan ayında İran’a gitmek gezinize farklı bir boyut katacaktır.
Kısacası İran’a manevi duyguların yoğun olarak yaşandığı aylar giderseniz farklı bir deneyim kazanabilir, kültürel açıdan önemli bir doygunluğa ulaşabilirsiniz.
Ayrıca İran Araştırmaları Merkezi’nde (İRAM) yer alan “Aşura, Siyaset ve Hayat” başlıklı yazıyı da okuyabilirsiniz.
Muharrem Ayında Yaşanan Önemli Hadiseler
- Hz. Muhammed (s.a.v)’in torunu ve Hz. Ali (r.a)’nin oğlu Hz. Hüseyin ve 70 yakını ile birlikte şehit edilmesi,
- Hz. Adem’in işlediği günahtan sonra tövbesinin kabul edilmesi,
- Hz. İdris’in diri olarak göğe yükseltilmesi,
- Hz. Nuh’un gemisinin tufandan kurtulması,
- Hz. İbrahim’in ateşte yanmaması,
- Hz. Yakup’un oğlu Yusuf’a kavuşması,
- Hz. Eyyub’un hastalıklarının iyileşmesi,
- Hz. Musa’nın Kızıldeniz’den geçip İsrailoğulları’nı Firavun’dan kurtarması,
- Hz. Yunus’un balığın karnından çıkması,
- Hz. İsa’nın doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesi.
(*) Sünni mezhebi Hz. Hüseyin, Şialar ve Aleviler ise İmam Huseyn derler.
