Tiran Gezi Notları: Komünist Tarih ve Modern Arnavut Kültürü

Balkan ülkeleri gezime Tiran ile devam ediyorum. İşkodra‘da kaldığım iki gün boyunca gayet keyifli zaman geçirmiştim. İki gün boyunca şehir merkezini gezmiş, yerel insanların takıldığı Kole Idromedo Caddesi’nde vakit geçirmiş ve Rozafa Kalesi’ne çıkarak Arnavut kültüründe iz bırakan Osmanlılar, Romalılar, Venedikliler ve Sırpların izini sürmüştüm. Muhteşem Buna Nehri manzarasını seyretmenin keyfine de yine Rozafa Kalesi’nde varmıştım.

Balkanlar gezisinde İşkodra şehri mutlaka görülmeli. Bu güzel ve tarihi şehirde Arnavut kültürünü tam anlamıyla görebilir yakın Balkan tarihine de yakından aşina olabilirsiniz. İşkodra’dan sonra tarih ve kültür dolu bir sonraki durağınız ülkenin başkenti Tiran olabilir. Tiran daha çok resmi bir şehir statüsünde. Başkent olmasından dolayı ülkenin ekonomi üssü de diyebiliriz.

Tarih ve Arnavut kültürü için İşkodra, lüks bir seyahat deneyimi yaşamak için Tiran, deniz, kum ve güneş için Durres’i tercih edebilirsiniz.

İşkodra’dan sonraki durağım olan Tiran’a gitmek için sabah saat 09:00’da hostelden çıkışımı yaparak doğruca Demokrasi Meydanı’nın yolunu tutuyorum. İşkodra’da kaldığım hostelin adı: Home Hostel’di. Meydana beş dakikalık yürüme mesafesinde. Dolayısıyla pek fazla sürmeden Demokrasi Meydanı’na geliyorum.

İşkodra’dan Tiran’a Nasıl Gidilir?

İşkodra’dan Tiran’a giden otobüsler Demokrasi Meydanı’ndan hareket ediyor. Meydanda televizyon binası ve iş merkezlerini göreceksiniz. Hemen bitişiğinde taksi durağı var. Tiran’a giden otobüsler de işte buradan kalkıyor. Zaten görmeniz kuvvetle muhtemeldir. Otobüs durağı ve her yarım saatte bir hareket eden Tiran otobüslerini göreceksinizdir. Otobüsün başında “Tirana, Tirana” diye seslenen görevli de Tiran otobüslerini bulmanızı kolaylaştıracaktır.

İşkodra’dan Tiran’a her yarım saatte bir yarım minibüs tipi araçlar kalkıyor. Herhangi bir bilet almıyor ve direkt minibüse geçerek boş bulduğunuz bir koltuğa oturuyorsunuz. Sırt çantanız yanınıza alamayacak kadar büyükse görevliden yardım isteyerek bagaja koymasını rica edebilirsiniz. Diğer Balkan ülkelerinde olduğu gibi bagajınız fazla olsa da sizden “Bagaj Ücreti” adı altında 1 EUR talep edilmiyor.

Otobüsteki yerimi almış ve saat 09:30’u gösterdiğinde şoför otobüsü çalıştırmıştı. Şoför, yerinden kalkarak tek tek yolculardan ulaşım ücretini toplamaya başlamıştı. İşkodra-Tiran arası ulaşım ücreti 200 LEK. Yolculuk yaklaşık iki saat sürüyor.

Öğlen saat 12:10’da Tiran’a varıyorduk. Tiran’ın şehirlerarası otobüs terminali merkeze biraz uzak kalıyor. Yaklaşık 15 dakikalık yürüme mesafesinde. İşkodra’dan ayrılmadan önce Tiran’da konaklayacağım hosteli Booking.com üzerinden rezervasyon yapmıştım. Haritayı açıp hostelin konumuna baktığımda terminale yakın bir konum olduğunu gösteriyordu.

Tiran otobüs terminaline indikten sonra hostele yürümem pek fazla sürmedi. 7 dakikalık bir yürüyüş sonrası Tiran’da iki gün boyunca kalacağım hostel olan Vertigo Hostel’e gelmiştim. Hostel sahibi genç bir erkek. Gayet güler yüzlü bir şekilde beni karşılıyordu. Pasaport ve rezervasyon onay kodumu verdikten sonra kendisi hostele olan girişimi yapıyordu. Hostel iki katlıydı. Ben ise giriş katında sağdaki odada kalacaktım. Toplamda dört ranza ve sekiz yataklı paylaşımlı bir oda.

Size biraz kaldığım hostel olan Vertigo Hostel’dan bahsetmek istiyorum. Daha sonra ise Tiran gezi notlarımı okuyor olacaksınız…

Vertigo Hostel, Tiran

Tiran’da kalabileceğiniz ekonomik, temiz ve İskenderbey Meydanı’na beş dakikalık yürüme mesafesinde olan bir yer.

Hostelde her odada bir dolap bulunuyor. Konaklama paylaşımlı odalarda yapılıyor. Burada kahvaltı verilmekte. Günün 24 saati hizmet veren görevliler var. İngilizce biliyor ve Tiran hakkında sizi ziyadesiyle bilgilendiriyor. Booking üzerinde 9.1’lik puana sahip. Tiran’da iki gün kaldım ve gecelik ücreti 5 EUR, iki gün için 10 EUR ödedim. Tiran’da kalabileceğiniz fiyat bakımından bütçe dostu, sırt çantalı gezginler için çok çok ideal olan bir yer.

Tiran Gezi Notları

Tiran’a öğlen 12:00’de gelmiştim. İner inmez direkt hostele geçmiş ve biraz dinlenmiştim. Burada bugün ve yarın olmak üzere iki gün kalacak ve daha sonra Kuzey Makedonya‘nın Ohri şehrine geçeceğim.

Hostelde dinlendikten sonra öğlen saat 14:00 civarı İskenderbey Meydanı’na doğru yürümeye başladım. Tiran’da gezilecek yerlerin tamamı İskenderbey Meydanı çevresinde yer alıyor. Gezilecek yerlerin tamamı meydana yürüme mesafesinde. Tiran’da kaldığım 2 gün boyunca nereleri gezdim, neler yaptım? Tiran hakkında görüşlerim, gezilecek yerler ve yapılacak şeylere göz atın…

Tiran gezime ilk olarak İskenderbey Meydanı’ndan başlıyorum. Dünya Kupası futbol organizasyonunun devam ettiği zamanda Balkanlar gezime çıkmıştım. Geride bıraktığım şehirlerin hemen hepsinde yerel halkın maçları takip edebilmeleri için meydanlara büyük platform kuruluydu. Tiran’da, İskenderbey Meydanı’nda da insanların Dünya Kupası maçlarını takip edebilmeleri için büyük bir platform kurulmuştu. Akşam başlayacak maçların hazırlıkları yapılıyordu.

Yaz aylarının olması ve Dünya Kupası’nın da düzenleniyor olmasıyla meydan bir hayli canlı ve hareketliydi.

Platformun kurulu olduğu alan İskenderbey Meydanı. Geniş, büyük bir alanı kaplıyor. Meydan çevresinde İskenderbey Anıt Heykeli, Tarih Müzesi, Opera ve Bale Binası, Ethem Bey Camii ve Saat Kulesi yer alıyor.

Arnavutluk‘un başkentini ziyaret etmek, 1600’lü yıllardan beri yoğun kargaşa yaşayan bir ülkenin geçmişini ve bugününü keşfetmenize olanak tanıyacaktır. Tiran, Osmanlı dönemi izleri, Sovyet dönemi binaları ve bugünün yeni projeleri ile kozmopolit bir mimari yapıya sahip.

Tiran’da gezilecek yerler ve yapılacak en iyi şeyleri keşfedin…

Tiran Gezilecek Yerler

İskenderbey Meydanı

Tiran’da, tüm yollar İskenderbey Meydanı’na çıkıyor. Burada bulunduktan sonra nedenini anlayacaksınız. Arnavut halkının ulusal kahramanının adını taşıyan bu ana meydan şehrin kalbi konumunda. Meydanın ortasında yer alan İskenderbey şaha kalkmış atının üzerinde, sağ elinde kılıcı ile Tiran’a gelenleri karşılıyor. Yakın zamanda yenilenen ve Arnavutluk’u ziyaret eden herkesin mutlaka görmesi gereken ikonik bir yer. Opera Binası, Ulusal Tarih Müzesi, Ethem Bey Camii ve Saat Kulesi de bu büyük meydanın çevresinde toplanmış hepsi yürüme mesafesindedir.

Meydanın batı tarafında kalan Ulusal Tarih Müzesi’ne yönümü çeviriyorum. Meydanın giriş kısmında Arnavut halkının bağımsızlığını ilan eden mozaik bir dekor beni karşılıyor.

Ulusal Tarih Müzesi

Ulusal Tarih Müzesi, Arnavutluk’un en büyük müzesi olup, koleksiyonunda, Paleolitik dönemden komünist dönemlere kadar 5.000’e yakın obje yer almaktadır.

Henüz müzeye girmeden önce Arnavutluk tarihinin farklı dönemlerini gösteren bir mozaik ile karşılaşıyorsunuz. Ulusal Tarih Müzesi’nde, Arnavut milletinin tarihini ve kültürünü yakından tanıyabilir, büyüleyici bir keşif yolculuğuna çıkabilirsiniz.

Ulusal Opera Binası

Opera Binası, Ulusal Tarih Müzesi’nin sağında 100 metre ilerisinde bulunuyor. Büyük bir yapı. Başınızı sağa çevirdiğinizde zaten göreceksinizdir. Arnavutluk’un en büyük tiyatrosu olan Ulusal Opera Binası 1953 yılında inşa edilmiş.

İskenderbey Meydanı’nda bulunan Opera ve Bale, Orta ve Doğu Avrupa opera ve bale zincirinin bir parçası. İlk opera gösterisi 9 Aralık 1956’da gerçekleştirilmiş. Tiran’da bulunduğunuz süre zarfında eğer ki bir oyun veya bale gösterisine denk gelirseniz mutlaka gidin.

Ethem Bey Camii

19. yüzyılın başlarında inşası tamamlanmış olan Ethem Bey Camii şehrin ve burada yaşayan Müslüman topluluk için önemi yapılardan biridir. Komünizmin çöküşü sırasında, Tiran’ın yakın tarihinin en önemli yapı inşasından biri olmuştu. Tarihler 10 Ocak 1991’i gösterdiğinde 10.000’e yakın insan, İslam’ı neredeyse yasaklayan dönemin yetkililerine karşı direniş göstererek bu camide hep birlikte saf tuttular.

Kayıtlara geçen bu olay Arnavutluk’ta dini özgürlükler adına önemli bir dönüm noktası olmuştur. Caminin dış duvarları, İslam sanatına izin verilmemesinden dolayı yeşil ağaçlıklar ve şelaleler gibi pastoral manzaraları tasvir etmektedir.

Cami oldukça bakımsızdı. Pencereleri çatlak, çatısında yeşermiş ot birikintileri vardı. Tiran’da bulunduğum süre zarfında cami tadilatta olduğu için kapalıydı ve içerisine girememiştim. Caminin restorasyonu Balkanlarda ve her yerde olduğu gibi TİKA tarafından yapılıyordu. Kendilerine bu değerlerimizi korudukları için teşekkür ederim.

Saat Kulesi

Belki de şehrin en çok fotoğraflanan yerlerinden biri. Geceleri aydınlatılan saat kulesi güzel bir görünüme bürünüyor. 1822 yılında Hacı Ethem Bey tarafından tamamlanan Saat Kulesi, Ethem Bey Camii’nin hemen bitişiğinde yer alıyor.

Kulenin dar sarmal merdivenlerinden çıkarak Tiran şehir merkezinin güzel manzaralarını izleyebilirsiniz.

Enver Hoca Piramidi

Piramitleri yalnızca Mısır’da görebileceğinizi düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz! 🙂 Arnavutluk’un kendine ait bir piramidi bulunuyor. Adı Enver Hoca Piramidi. Başkent Tiran’da Zemun bölgesine yakın bir konumda bulunuyor. Enver Hoca Piramidi, 1988 yılında Arnavutluk gücünü göstermek ve tarihi mirasını korumak amacıyla inşa edildi.

Komünizmin çöküşünden sonra, Tiran Piramidi olarak da bilinen bu eşsiz anıt, önceki dönemin bir sembolü haline geldi. Bugün ise kaderine terk edilmiş bir durumda olan piramidin dış cephe camları kırık, içerisi ise çöplükten geçilmiyor.

Tiranlı gençlerin takıldığı bir yer burası. Sevgililer burada vakit geçiriyor, sahaflar kitaplarını burada satıyorlar.

Barış Çanı

Piramidin yanında bulunan Barış Çanı adına yakışır bir şekilde yapıldığı ilk günden beri ziyaretçilerini ağırlıyor.

1990 yılında yaşanan şiddetli çatışmalardan geriye kalan mermi kovanlarından inşa edilmiş olan Barış Çanı İşkodralı gençlerin dünyaya verdiği en güzel mesajlardan biridir.

Blok Mahallesi

Şehrin eski elit komünist bölgesi olan Blok Mahallesi bugün Tiran’ın hareketli turistik yerlerinden biri. Komünist yönetimi sırasında üst düzey komünist yetkililer için ayrılmış bir bölge olan Blok şimdilerde şehrin en pahalı bölgesi.

Barlar, kafeler, restoranlar ve gece kulüpleri ile dolu olan Blok Mahallesi kozmopolit bir yapıya sahip. Ayrıca ünlü Arnavut kahve kültürünü deneyimlemek için de en iyi yerlerden biridir.

Rinia Park

Blok Mahallesi’ne giderken yol üzerinde bulunan Rinia Park geniş, yeşil bir alan.

Yerli halkın yaz aylarında uğrak yerlerinden biri olan park içerisinde oturacak çok sayıda banklar, fıskiyeli havuzlar, çocuklar için oyun parkları, bisiklet ve yürüyüş yolları bulunuyor.

Ortodoks Diriliş Katedrali

Rinia Park’tan Taiwan ve Blok Mahallesi’ne devam eden yol üzerinde sağda kalan Ortodoks Diriliş Katedrali Balkanlar’daki en büyük üçüncü Ortodoks Katedrali’dir.

2012 yılında açılan katedral dış mimarisinin ihtişamlı görüntüsü ile ziyaret edilmeye değer bir yer. Bir kompleks olarak inşa edilen katedral beraberinde bir şapel, bir çan kulesi, papazın ikametgah yeri, kültür merkezi, bir kütüphane ve küçük bir müzeden oluşuyor.

Katedralin çan kulesi 46 metre yüksekliğinde kilise binasından ayrı olarak inşa edilmiş. Mimari tasarımıyla bugün Tiran’da büyük bir turizm cazibe merkezi haline geldiği söylenebilir.

Taiwan

Rinia Park içerisinde yer alan Taiwan bir kompleks olarak hizmet veriyor. İçerisinde birkaç restoran, kafe, gazino, gece kulübü ve bar bulunuyor.

Binanın tam önünde büyük bir fıskiyeli havuz bulunuyor. Dışarıdan her ne kadar pahalı bir yer gibi görünse de uygun fiyatlara bir şeyler yemek için gidilecek yerler arasında. Özellikle yaz akşamları Tiranlı gençler buraya gelip eğleniyorlar.

Tüm bu yerleri 1,5 günde gezmeye çalıştım. Tiran’ı genel olarak beğenmiştim. Aslına bakarsanız Balkanlar seyahatime çıkmadan önce yaptığım araştırmalarda Tiran’ı hep es geçin, gezilecek pek fazla bir şey yok gibi yazılarla karşılaşmıştım. Ancak rotam üzerinde olan İşkodra ve sonrasında Kuzey Makedonya’ya geçecek olmamdan dolayı Tiran’a uğramam gerekecekti. Nitekim, buralara kadar gelmişken Tiran’ı görmeden transit geçmek olmazdı. İyi ki de gelmişim bu şehre. Her ne kadar İskenderbey Meydanı ve etrafında yer alan birkaç görülecek yerleri olsa da Tiran’ın bence parklarında bile keyifli bir gün geçirmek için ziyaret edilebilir değerde bir şehir.

Üstelik eski Komünist binaları görebilir, Arnavut tarihinde Komünist dönemleri incelemek için Ulusal Tarih Müzesi’ne gelinebilir.

Blok Mahallesi ise bence burada mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Gençlerin takıldığı bir bölge. Restoranlar, kafeler, barlar hemen hepsi burada yer alıyor. Ayrıca Blok bölgesi grafitiler ile ünlü bir yer. Hemen her sokakta profesyonelce çizilmiş duvar grafitlilerini görebilirsiniz.

İskenderbey Meydanı’nda vakit geçirebilir, yakın mesafelere yürüyüş yaparak etrafın keyfini çıkarabilirsiniz. Ethem Bey Camii’nin arkasında renkli binaları göreceksinizdir. O binalar devlet kurumları. İlk başta turistik bir yer zannetmiştim ancak bir binaya girmek üzereyken görevli tarafından uyarılmıştım.

Bunlar haricinde dilerseniz Tiran’a 1 tam gününüzü ayırabilir ve daha sonra denizin tadını çıkarmak için Durres’e gidebilirsiniz. Tiran’dan Durres’e gün içerisinde saat başı otobüs bulabilmeniz mümkün. Yolculuk 1 saat kadar sürüyor. Ben bu seyahatimde Durres’i göremedim. Ancak bir sonraki Balkanlar seyahatimde görmediğim birkaç yer ile birlikte Durres’i de görmeyi planlıyorum.

Arnavutluk ve özellikle de başkent Tiran, dünyanın dört bir yanından gelen turistler tarafından yavaş yavaş keşfediliyor. Bunu kaldığım hostelde iki gün boyunca tanıştığım farklı ülkelerden insanla konuşarak öğrendim. İnsanlar buraya yeni yeni geliyorlar ve henüz yeni tanıma aşamasındalar. Bu güzel ve az gelişmiş ülkeyi keşfetmeye başlamanın en iyi yolu, görülecek ve yapılacak en iyi şeyleri öğrenmenin de yolu buralara gelen insanların yazılarını araştırmak ve okumaktan geçiyor. Herkes Tiran hakkında farklı düşüncelere sahip olabilir. Zira Balkanlar seyahatim öncesi bu şehri pas geçin, yapılacak çok fazla şey yok şeklinde anlatılırken bu yazılanları göz ardı edip Tiran’a gelmiştim. Şehrin arka sokaklarına daldığınız vakit toplanacak çok güzel hikayelerin olduğunu da göreceksinizdir.

Tiran’da son günümü yukarıda yazmış olduğum gezilecek yerlerde vakit geçirerek harcamıştım. Rinia Park’a giderek yeşilin ve güneşin keyfini çıkarmış, Taiwan’a gidip bir şeyler içerek Tiran notlarımı kaleme almıştım.

Tiran’da Ücretsiz Yürüyüş Turlarına Katılın

Yürüyüş turları, bir şehri tanımak için harika bir yoldur. Üstelik kısıtlı bir bütçe ile geziyorsanız ücretsiz olması bakımından da en güzel turistik aktivitelerden biridir. Tiran yürüyüş turları her gün saat 10:00’da İskenderbey Meydanı’nda toplanarak başlıyor. Şehrin tarihi ve kültürel tanıtımının yanı sıra gezilecek yerleri dışarıdan gözlemleyerek rehberin anlatımı ile geziyorsunuz.

Tiran’da Bisiklet Kiralayabilirsiniz

İskenderbey Meydanı’ndan aşağıya Blok Mahallesi’ne doğru yürürken yol kenarlarında bisikletlere gözüm takılmıştı. Aslında şehrin diğer birkaç bölgesinde de yine aynı güzellikte manzaralara şahit olmuştum. Pek şaşırmamıştım bu duruma çünkü geride bıraktığım İşkodra şehrinin ne denli bisiklet dostu bir şehir olduğunu “İşkodra Gezi Notları” yazımda anlatmıştım.

Tiran şehri de İşkodra kadar olmasa da bisiklet kullanımının yaygın olduğu bir yer. Genç ve yaşlılar kendine ait bisikletleri ile şehirde gezebiliyor, bir yerden başka bir yere yine bisikletleri ile ulaşımlarını sağlıyorlardı.

Tiran şehir merkezinde gezilecek yerleri yürüyerek keşfetmek çok kolaydır, ancak bazı yerler var ki biraz daha dışarıda işte oralara gitmek isterseniz bir bisiklet kiralayabilir ve böylece uzakları yakın edebilir ayrıca keyifli bir deneyim de yaşamış olursunuz. Tiran’da taksiler çok uygun fakat bir şehirde bisiklet kiralama hizmeti varsa bundan faydalanabilirsiniz.

Yakın tarihte hizmete sunulan bisiklet kiralama sistemi şehrin birkaç noktasında yer alıyor. Zaten yol üzerlerinde yan yana dizilmiş bisikletleri görürseniz işte orası bisiklet kiralama noktasıdır. Pasaport bırakıyor ve 1 saat bisiklet kullanımı için 60 LEK ödüyorsunuz. Tüm işlem bu kadar. 1 saatin sonunda bisikleti kiraladığınız noktaya geri getiriyor ve pasaportunuzu öyle alıyorsunuz.

Tiran hakkında daha pek çok yazacağım bilgi var. Bunlar; Tiran gezilecek yerlerin tamamı, Tiran’da yeme-içme mekanları, Tiran gece hayatı, Tiran’da konaklayabileceğiniz bütçe dostu otel ve hosteller ve Tiran’da günübirlik gezilerin yanı sıra Durres, Berat ve Ohri gibi çevre yerlere ulaşım hakkında bilgiler vereceğim. Tüm bu bilgileri “Tiran Gezi Rehberi” başlıklı yazımdan okuyabilirsiniz.

Tuhaf komünist dönemden kalma binalardan şehir manzaralarına ve müzelere kadar Tiran’da, sizleri birkaç günlüğüne meşgul edecek pek çok ilgi çekici yer bulunuyor. Tiran’da konaklama, ulaşım ve Tiran’da gezilecek ve yapılacak en iyi şeyler hakkında tüm bilgileri okuyun. Tiran hakkında merak ettiklerinizi, sormak istediklerinizi aşağıda yer alan yorum kısmından bana yazarak sorabilirsiniz.

Tiran’a gittiniz mi? Araştırmalarımda Tiran’da yapılacak pek fazla şeyin olmadığını ve bu şehri görmeseniz de olur gibi yazılarla karşılaşmıştım. Peki, siz Tiran hakkında ne düşünüyorsunuz? Tiran gezi deneyimlerinizi paylaşın…

***

Balkan ülkelerine yönelik seyahat danışmanlığı hizmeti sunmaktayım. Size özel olarak hazırlayacağım gezi planları ve önerileriyle, Balkanlar gezinizi birlikte planlayabiliriz. Gezilecek yerlerden yeme içmeye, konaklamadan ulaşıma kadar güvenilir tavsiyelerimle, Balkanlar gezinizin her anını en iyi şekilde değerlendirmenize yardımcı olabilirim. Daha fazla bilgi için tıklayın.