İmam Meydanı (Nakş-ı Cihan), İsfahan

Nakş-ı Cihan Meydanı bir diğer adıyla İmam Meydanı (ayrıca Şah Meydanı), UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan İran‘ın İsfahan şehrindeki en ikonik yerdir. Bu meydan, İsfahan’ı ziyaret ederken ilk görülecek yerlerden biridir. Yıl boyunca turistlerle dolup taşar. Farsça Nakş-ı Cihan “dünyanın imgesi” anlamına geliyor. Meydan, farklı amaç ve mimari yapılarla çevrilidir ve İsfahan’ın ana çarşısı ile birlikte keşfedilecek büyük bir kompleksi oluşturmaktadır.

Nakş-ı Cihan Meydanı Hakkında Bilgi ve Tarihi

Nakş-ı Cihan Meydanı, Şah Abbas’ın kararı ile 1598-1629 yılları arasında yaptırıldı. 1598 yılında Şah, İran İmparatorluğu’nun başkentini Kazvin’den İsfahan’a daha güvenli ve rahat bir yer olması düşüncesiyle taşımaya karar vermişti. İsfahan’ın başkent oluşu nedeniyle şehrin yeni rolünü yansıtmak ve ulusal etkinliklerin düzenleneceği bir yer yaratmak için Nakş-ı Cihan Meydanı inşa edildi. Şeyh Bahai projenin önde gelen mimarı oldu. Şah Abbas’ın politik stratejisi İran’ın iktidar yapısını merkezileştirmeye odaklandığından, projenin ana fikri iktidarın tüm bileşenlerini yansıtmaktaydı. Dolayısıyla meydan, Şah (İmam) Camii din adamlarının gücünü, İmparatorluk Çarşısı tüccarların gücünü ve Ali Kapı Sarayı Şah’ın gücünü temsil etiği birkaç bina ile tamamlandı.

Nakş-ı Cihan Meydanı 160 metre genişliğinde ve 560 metre uzunluğundadır, bu da toplamı 89.600 metrekare alana tekabül ediyor. Gün boyunca meydan, tüccarların tezgahlarıyla dolu bir ticaret yeriydi. Akşamları, esnaf sesi kaybolduğunda yerini hokkabazlara, akrobatlara, derviş ve meraklı vatandaşlara bırakıyordu. Meydanda Nevruz veya Polo maçları gibi diğer etkinlikler de yapılırdı.

• Siyası kapı: Ali Gapu Sarayı
• Dini kapı: İmam Camii
• İlmi kapı: Şeyh Lütfullah Camii
• Ekonomi kapı: Kayseri Çarşısı

Ayrıca Okuyun: İran’ın En Eski Şehri ve Zerdüştilerin Kalesi: Yezd

Bugünün İmam Meydanı

Nakş-ı Cihan Meydanı, daha çok bilinen adıyla İmam Meydanı dünyanın en büyük meydanlarından biridir. Meydan, 560 metre uzunlukta ve 160 metre genişliktedir. Toplam alanı ise, 89,600 m² civarındadır. Hem meydan hem de yaşam merkezi olarak kullanılmakta olan İmam Meydanı, yaz akşamları İranlıların ve yabancı turistlerin akın ettiği en özel yerlerden biridir.

Safevi Hükümdarı olan Şah Abbas döneminde inşa edilen İmam Meydanı, 1598’den başlanarak 1629 yılına kadar devam etti. Şah Abbas’ın İran’a kazandırdığı eserler sayesinde şu anda sanat tarihi derslerinde en çok bahsedilen mimari eserlerin proje sahibidir.

İsfahan’ın Kalbi: İmam Meydanı

Kusursuz bir mimariye sahip olan meydanın içerisine giriş yaptığınızda dışarıdaki hiçbir binayı göremiyorsunuz. Dört bir tarafı önemli mimari eserlerden oluşan yapının etrafında Şah Camisi, Şeyh Lütfullah Camii ve Ali Kapu Sarayı gibi 3 önemli eser bulunuyor. İsfahan gezinizde İmam Meydanı’na uğradığınızda etrafındaki bu önemli 3 eseri mutlaka görün. Hepsi görülmesi gereken önemli yapılar arasında bulunuyor.

Osmanlı mimarisinin dışında kalan İran camileri daha çok küçük iç mekânlardan oluşuyor. Fakat İran camileri genişlik bakımından bahçe kısımlarına daha fazla yer ayırmış durumda olduğunu göreceksiniz.

Camilerde kullanılan çini süslemeleri herkesi kendine hayran bırakacak bir tasarım bütünlüğüne sahiptir. Gittiğinizde sizler de çinilere oldukça hayran kalacaksınız.

Her bir çini özel olarak hazırlanmış ve şahane bir şekilde cami mimarisini tamamlanmış durumda. Şekli büyük bir dikdörtgeni andıran meydanın hemen kenarında tarihi İran çarşısı bulunuyor. Kapalı çarşı şeklinde hizmet veren alanda İran esnaflarını görebilmeniz mümkün. Dünyada ün yapmış İran halılarının en orijinal hallerini bu özel çarşıda bulabilirsiniz. Hem alışveriş hem de tarihi bir ziyaret yapmak için İmam Meydanı İsfahan gezinizde iyi bir durak olacaktır.

Çarşı içerisinde halının dışında çeşitli bakır araçlar, görkemli ayna dükkânlarına rastlayabilirsiniz. Oyma sanatının halen yaşatıldığı İran çarşısında el sanatlarına dair pek çok ürünü ister kendiniz ister sevdikleriniz için alabilirsiniz.

Çarşı tarihsel dönemlerde sadece kadınlara hizmet vermekte olan özel bir mekân olarak adından söz ettirmiştir. Günümüzde tüm İran halkı ve yerli yabancı turistler rahatlıkla yararlanabilir ve alışveriş yapabilirler. Günün sonunda İran’ın en kalabalık noktası olan İmam Meydanı’nda sizler de keyifli bir zaman geçirebilirsiniz.

İmam Meydanı, 1979 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınmış özel yerlerden biridir.

İmam Meydanı Nerede?

İmam Meydanı, İsfahan’ın tam merkezinde, diğer birçok cazibe merkezleri ile çevrilidir. Meydanın güneyinde görkemli Şah (İmam) Camii bulunmaktadır. Meydana yürüme mesafesinde Şah Tarihi Hamamı, Çehel Sütun Sarayı ve Heşt Beheşt Sarayı bulunmaktadır. 20 dakikalık bir yürüyüşten sonra Si-o-se Pol Köprüsü’ne de ulaşabilirsiniz.

İmam Meydanı’nda Ne Yapmalı?

Etrafında gezmek için dört muhteşem yapıya sahip olmanın yanı sıra, meydanın kendisi başlı başına bir cazibe merkezidir. Çeşmeler, havuzlar, yemyeşil çimenler, hediyelik eşya dükkanları ve dondurma yerleri ile dolu dünyanın en büyük meydanlarından biridir. Meydanın etrafında atlı faytonlara binip bir gezintiye çıkabilirsiniz veya gün batımı ışığında yürüyüş yapabilirsiniz. Şah Abbas’ın ikametgahı Ali Kapı Sarayı ve iki cami – Şeyh Lütfullah Camii ve Şah (İmam) Camii ziyarete açıktır. Kayseriye Kapısı’ndan çarşıya girebilir ve geleneksel restoranlardan birinde öğle yemeği yiyebilirsiniz.

İmam Meydanı Yakınında Nerede, Ne Yenir?

Şehrin en iyi restoranları meydanın etrafında bulunuyor. İsfahan’ın en geleneksel iyi kafelerinden biri olarak kabul edilen Azadegan kafede geleneksel İran mutfağını deneyebilirsiniz. Orijinal menünün yanı sıra kafenin iç mekanına da ilgi duyabilirsiniz. Ayrıca Bastani kafede İran yemekleri yiyebilir, Roozegar kafede bir şeyler atıştırabilir veya Coffee Left ve Cafe 404’te tatlılarla birlikte kahvenin tadını çıkarabilirsiniz.

İmam Meydanı Yakınında Nerede Kalınır?

İmam Meydanı’nın yakınında kalmak isterseniz, aralarından seçim yapabileceğiniz birçok seçenek bulunuyor. Muhtemelen, meydana en yakın otel 1 yıldızlı Partikan Otel‘dir. Ayrıca bütçeli seçenekler arasında 2 yıldızlı Pars Otel, 3 yıldızlı Part Otel ve Safavi Otel bulunmaktadır. Daha fazla lüks konaklama için 4 yıldızlı Piroozy Otel‘e ve İran konukseverliğinin en önemli özelliklerini görebileceğiniz İran’ın en eski otellerinden biri olan 5 yıldızlı Abbasi Otel‘i tercih edebilirsiniz.

İmam Meydanı Ne Zaman Ziyaret Edilir?

Meydan her gün 24 saat ziyaretçilere açıktır, ancak gün batımından hemen önce ziyaret etmenizi öneririm. Sıcak akşam güneşi ışığında cami kubbelerinin en güzel fotoğraflarını çekebilirsiniz. Ali Kapu Sarayı’nı ziyaret etmek istiyorsanız, ziyaretinizi 9.00 ile 18.30 arasında planlayın. Camilerin ziyarete açık saatleri ibadet planına göredir ve mevsimden mevsime farklılık göstermektedir.

Mavi çinili mozaik tasarımları ve Safevi döneminin çarpıcı ve mükemmel orantılı mimarisi ile İmam Camii veya Şah Camii, gözleriniz için mükemmel bir manzara yaratacaktır. Bu muhteşem anıt Şah Abbas’ın yaratıcılığını ve mimarının uzmanlığını temsil ediyor.

İmam Meydanı’nda Görülecek Neler Var?

Anıtlar açısından, meydanın her iki yanının ortasında dört yüksek yapı bulunmaktadır. İsfahan turistik mekanlarını ziyaret ettiğinizde, bu meydan mutlaka görülmeli!

Eskiden Şah Abbas Camii olarak bilinen İmam Humeyni Camii, meydanın güneyinde mavi renkli çiniler ve büyük bir kubbe ile yer almaktadır.

Şeyh Lütfullah Camii, kendisine yakın hiçbir minare olmadan tek başına duran benzersiz devetüyü rengi kubbesi nedeniyle kolayca fark edilebilen meydanın doğu tarafındadır.

Safevi döneminin yüksek katlı Ali Kapu Sarayı meydanın batı tarafında yer almaktadır.

Kayseriye Çarşısı’nın girişi de meydanın kuzey tarafında açıkça görülmektedir.

Bu anıtlara ek olarak, İsfahan’ın hediyelik eşyalarını, el sanatlarını ve özel ürünlerini bulabileceğiniz yüzlerce dükkan ve atölye bulunuyor.

İmam Camii

İran 17. yüzyıl mimarlarının bu muhteşem örneği, inşa sırasında halihazırda var olan Cuma Cami’sinden daha büyük isteyen Şah Abbas’ın imparatorluk projesinin bir parçasıdır. Lapis lazuli ve turkuaz renkleri, yapılması en pahalı ve neredeyse imkansız olan iki renktir, ancak o zamanın zengin Safevi imparatorluğu için imkansız değildi. Karo işlerinin bolluğu ve tasarımın zenginliği camiye girildiğinde insanın adeta nefesini kesiyor.

Dört yüksek eyvan, ortada büyük bir havuzu bulunan orta avluya bakıyor. Ana eyvanın girişindeki iki ekstra minare, ziyaretçilere caminin ana mihrabına sahip ana kubbeli odanın nerede olduğunu göstermektedir.

Şeyh Lütfullah Camii

Şeyh Lütfullah Camii, meydan etrafında inşa edilen dört yapı arasında ilk olan bir diğer yapıdır. Şeyh Lütfullah Camii tasarım açısından çok basit olmasına rağmen, hem içeride hem de dışarıda son derece karmaşık bir dekorasyona sahiptir. 13 metre çapında tek kubbesinin dış kısmı, zarif ve güzel çinilerle zengin bir şekilde süslenmiştir.

Bu yapı öncekinden daha büyük olmasa da, kubbeli odanın iç kısmının güzelliği, motifleri ve yazıtları şaşırtıcıdır. Minare veya avlu olmaması, diğer camiye çok yakın olan bu caminin yapımının ana amacını göstermektedir.

Ali Kapu Sarayı

Ali Kapu Sarayı, İmam Meydanı’nın batısındaki bir diğer cazibe merkezidir. Şeyh Lütfullah Camii’nin karşısındaki Ali Kapu Sarayı büyük kapı anlamına geliyor. 17. yüzyılda I. Şah Abbas’ın emriyle yapılan anıt, başlangıçta yabancı konukları ve büyük elçileri kabul etmek için inşa edilmişti. Şah Abbas bu muhteşem yapıda Nevruz’u (İran Yeni Yılını) kutlardı.

Anıtın içinde Şah Abbas’ın doğal resimleri yer almakta. Son Safevi hükümdarı olan Şah Hüseyin, anıtın tamamını onardı ve restore etti, ancak Afganlar İran’ı işgal ettiğinde biraz tahrip olmuştu. Daha sonra Ali Kapu’nun süslenmesi ve mükemmelliği için tutkulu olan II. Şah Abbas, sarayı restore etti. Bu anıtsal yapının 18 sütunu aynalarla süslenmiş ve tavanı harika resimlerle kaplıdır. İran’da 20.000 Tümen kağıt paranın arkasında da Ali Kapu Sarayı yer almaktadır.

Kayseriye Çarşısı

Meydanda yer alan bir diğer cazibe merkezi ise İsfahan Çarşısı’dır. 17. yüzyılda inşa edilmiş Ortadoğu’nun en eski ve en büyük pazarlarından biridir. Çarşı, İsfahan’ın eski şehrini yeni şehrine bağlayan iki kilometrelik bir caddedir. İsfahan’ın Kapalı çarşısının kendisi, eski İsfahan şehrinin yoğunlaştığı tamamen kapalı bir şehirdi.

Çarşıda dikdörtgen şekilli bir kervansaray bulunmaktadır. Çarşının her hattı halı, ayakkabı, baharat, altın, gümüş ve el sanatları gibi ürünlerin satışına ayrılmıştır. El sanatları gezinizin en ilginç kısımlarından biri olacaktır. İran’ın dünyaca ünlü renkli İran el dokuma kilim veya halıları, muharraq kari, khatam kari gibi farklı el sanatları burada bulunmaktadır.

İmam Meydanı’nı Keşfetmekle İlgili Birkaç Not

Hiç şüphesiz yapacağınız bir İran gezisinde İsfahan’ı ziyaret etmeden dönmek bu gezinin eksik kalmasına neden olacaktır. Deneyimlerime göre, İsfahan gezisine sabah erken saatlerde meydan ve çevresindeki yapıları gezerek başlayabilir ve öğleden sonra dükkanlar, atölyeler ve diğer yerleri görebilirsiniz.

Ayrıca, birçok kişi İmam Meydanı’nı gün batımında ve akşam aydınlatılmasında görmek istiyor. Bu aynı zamanda meydanın başka bir muhteşem manzarasını gözler önüne seriyor. Meydanın çevresinde yemek yiyebileceğiniz birkaç çay evi ve restoran da bulunmaktadır. Gün ortasında, mağazaların çoğunun kapalı olduğunu ve öğleden sonra saat 16.00’da açıldığını unutmayın.

İmam Meydanı, her turistin ziyaret etmesi gereken tüm dünyanın en çarpıcı cazibe merkezlerinden biridir. Bu meydana giriş 24 saat sınırsızdır. Ancak buradaki her yeri (Şeyh Lütfullah Camii, Ali Kapu Sarayı ve İmam Camii) farklı ziyaret zamanlarına sahiptir. Bu muhteşem cazibe merkezini ziyaret etmek için sabahtan öğlene kadar bir tam gün geçirebilirsiniz. Geleneksel çarşısını keşfedebilir ve yüksek kaliteli İran el sanatlarını bulabilirsiniz. Gaz, poulaki ve pashmak gibi bu şehrin yerel tatlılarını güzel kutularıyla birlikte satın alabilirsiniz. Meydanın köşelerinden birinde yer alan Nakş-ı Cihan Geleneksel Restoranı, çeşitli yemeklerden oluşan menüsü ile gezginlere öğle ve akşam yemekleri servis etmeye hazır en iyi restoranlardan biridir. Bu restoranda yemek için önceden rezervasyon yaptırmanız gerekiyor.

Safevi döneminin en güzel eserlerinden biri olan Nakş-ı Cihan Meydanı, 1979 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi ve İran’a yapılan her kültür turunun en önemli durağı oldu.