Kaşan Gezilecek Yerler: İran’ın Gizli Hazineler Şehri

Kaşan, çöl kenarında adeta bir vaha. İran’ın albenili şehirlerinden biri olan Kaşan 7000 yıllık tarihi Sasani tapınakları ve 2000 yıllık tarihi evleri ile keşfedilmeyi bekliyor. Eski hamamlar, Fars peyzaj mimarisine özgü bahçeler, tarihi ev ve camileri dolaşabilir, tarihi pazarın o mistik atmosferini burada yaşayabilirsiniz.

Kaşan Gezi Notları

15:30’da Kum’dan hareket eden otobüsümüz 1 saat 15 dakika sonra Kaşan’a varıyordu. Saat 17:00’ye geliyor. Otobüs ne hikmetse terminale girmedi. Merkeze yakın bir yerde otobüsten iniyor ve bir süre yürüyorum. Güneş henüz yakıcı etkisini yitirmedi. Farkındayım İran’da güneye doğru indikçe sıcaklık daha da bir artıyordu.

Yol kenarında yeşil bir alan görüyorum ve hemen ağaç gölgesine geçerek biraz soluklanıyorum. Bu sırada notlarımı karıştırıyorum. Tebriz’de yaşayan Rıza arkadaşım sağ olsun benim için Kaşan’da bir ev ayarlamıştı. Couchsurfing üzerinden evinin kapılarını gezginlere açan Mohammad Tajaeian adeta bir iyilik elçisi. Profilinde 500’e yakın gezgine misafirperverlik yaptığını görüyorum.

Kaşan gezilecek yerler listeme başlamadan önce ilk olarak notlarımdan Mohammad’in telefon numarasına bakarak kendisini arıyorum. Kaşan’a geldiğimi söylüyor ve evinin adresini kısa mesaj olarak göndermesini istiyorum. 5 dakikalık bekleme sonrası gönderdiği kısa mesaj ile taksiye biniyor ve kendimi eve atıyorum. Mohammad kapıda güler yüzlü bir şekilde karşılıyordu beni.

O sırada oğlu Mezdun geliyor ve kendisi de beni aynı sıcaklıkla karşılıyordu. Mohammad oğlu ile birlikte yaşıyor. Oğlu berber. Çantamı uygun bir yere bırakıyor ve kendime gelmek için elimi yüzümü yıkıyorum. Döndüğümde buz gibi bir elma suyu ikramı ile karşılanıyorum. Bu beni fazlasıyla kendime getiriyor açıkçası. Sakallarımın uzun olduğunu gören Mezdun istersem sakallarımı kesebileceğini söylüyor.

Doğrusunu söylemek gerekirse henüz 25 gün daha sürecek yolum var ve bu sakallardan kurtulmak ilerleyen günler adına iyi olacak düşüncesi ile teklifini kabul ediyorum. Evin kullanılmayan bir odasına geçiyor ve orada Mezdun sakallarımı kesiyor. Bu sakal kesme olayı gerçekten iyi oldu benim için.

Traş sonrası güzel bir duş alıyor ve iyice kendime geliyorum. Duştan çıkar çıkmaz bir de yemeklerin hazır olduğunu görünce kendimi o an çok mahcup hissettim. Ücretsiz konaklama, traş, banyo, hazır yemek… Dünyada iyi insanlar hep varlar. Milliyeti, dini, dili fark etmeksizin. İyi ki geziyorum dedim her defasında. Yemekte o meşhur tane tane olan Pakistan pirinci ile yapılmış pilav ve patlıcan musakka var. Yanında da buz gibi bir elma suyu.

Saati de 19:00 yapmıştık. Güneş etkisini yitirmiş, ben de üzerimdeki yorgunluğu atar olmuştum. Mohammed’e kısa bir şehir turu atabilir miyiz diye sorduğumda hemen kabul ediyordu. Sırt çantama Kaşan ile ilgili notları ve fotoğraf makinemi alarak çıkıyorduk Kaşan sokaklarına. Havanın kararmasına henüz 2,5 saat var. Tabatabaei Evi’ne gidebiliriz diyor Mohammad ve rotamızı buraya çeviriyoruz. Pek de uzak değilmişiz zaten.

Mohammad ile yolda yürürken gözüme Türk bayraklı bir otobüs ilişiyor. Hemen soluğu otobüsün yanında alıyorum. İGEDER’in düzenlemiş olduğu “Doğu Medeniyetlerine Yolculuk” adlı gezi otobüsü. Otobüs çevresinde Türk eğitimcileri görüyorum. ‘Merhaba’ dediğimde biraz şaşırıyorlar ve başlıyoruz sohbete. Burada ne işimin olduğunu, neler yaptığımı ve kısaca beni tanımak için sorular soruyorlar. Tek başıma çıktığım geziyi ve devam eden rotamdan bahsedince şaşırıyor ve seviniyorlar. Büyük cesaret deyip tebrik ediyorlar. Kendilerine çok teşekkür ederim fakat cesaret gerektiren bir şey yapmıyorum. Tek başına çok uzaklara yolculuk açıkçası tutkuyla alakalı. Ayaküstü 10 dakika kadar konuştuktan sonra karşılıklı olarak birbirimize keyifli geziler diledikten sonra ayrılıyorduz.

Yaklaşık 10 dakika kadar yürüdükten sonra Tabatabaei Evi’ne geliyoruz. Mohammad, girişte bulunan bilet görevlisi ile konuşmaya başlıyor. Gülüşüyor ve anlıyorum ki buraya ücretsiz girmeyi istiyor. Nitekim, öyle de oluyor ve Tabatabaei Evi’ne ücretsiz bir şekilde giriyoruz. Avlusuna adımımı atar atmaz etkileniyorum. Muhteşem bir görünüme sahip.

Burada yaklaşık 1 saatimizi harcıyoruz. Zira, öyle çok detaylara sahip ki siz de görünce bana hak vereceksiniz. Mohammad her detayı atlamayarak bana anlatıyor. Harika bir simetri, olağanüstü taş işçiliği, sütunlar ve pencereler birbirini tamamlar müthiş bir uyum içerisinde tamamlıyor. İçerisinde kaybolurcasına geziyor ve her anın fotoğrafını çekiyorum. Sizlere Tabatabaei Evi hakkında bilgiler vermek istiyorum.

Ayrıca Okuyun: İran’a Nasıl Gidilir?

Kaşan Gezilecek Yerler

Tabatabaei Evi

Fin Bahçesi gibi Tabatabaei Evi de Kaşan gezilecek yerler listenizin olmazsa olmazıdır. Mimarinin çarpıcı manzarası, dekorları ve süslemeleri oldukça dikkat çekici. Avluyu saran evin sütunları, duvarlarını süsleyen dekorlar ve iç mekanın akustiği baş döndürücü güzellikte.

Tabatabaei Evi Kaşan’da yer alan tarihi bir ev. 18. yüzyılın sonlarına doğru inşa edilen yapı Tabatabaei ailesinin yaşadığı yerdir. Muhteşem avlusu, zarif duvar kabartmaları ile büyüleyici bir görünüme sahip olan evi vitray pencereler tamamlamaktadır. Geleneksel Fars mimarisinde tasarlanmış olan ev 5.000 metrekare alan üzerine kuruludur.

Burada evin çeşitli bölümlerini görebilirsiniz. Bu bölümler içten birbirine girişi olan bir labirent gibidir. Tartışmasız harika bir simetriye sahip olan evin üst katından avluyu seyretmek sizi kendinize iyi hissettirecektir. Burada özellikle size önerdiğim nokta saat 17:00 – 19:00 saatleri arasında gelmenizdir. Rengarenk vitray pencerelerine vuran batan güneşin ışınları oda içerisine inanılmaz bir ahenk katmakta. Bu anı yaşamanızı tavsiye ederim.

Müzeye girişler turistlere 10.000, İran vatandaşlarına ise 5.000 Tümendir. Saat 10:00 – 20:00 arası ziyarete açık olan Tabatabaei Evi, Kaşan’da mutlaka ziyaret etmeniz gereken bir yerdir.

Buradan ayrıldıktan sonra hemen yakın mesafede yer alan Sultan Amir Ahmet Hamamı’na geliyoruz. Aynı şekilde Mohammad buraya da girişi ücretsiz sağlıyor fakat bu defa sadece hamamın üst bölgelerini gezebilmek şartıyla. Sonra anlıyorum ki Mohammad ile Kaşan gezileri bu şekilde ücretsiz geçiyor. 🙂 Kendisine soruyorum nasıl ücretsiz gezdiğimizi. Mohammad ise ‘buradaki tüm gezilecek yerlerin bilet sorumlularını tanıyorum’ diyordu. Ulan Fatih, dört ayak üstüne düştün. 🙂

Hamamın üst bölgelerini geziyoruz. Burası Kaşan’a dair güzel bir manzara sunmakta. Aynı zamanda Borujerdi Tarihi Evi de buradan görünmekte.

Sultan Amir Ahmad Hamamı

Sultan Amir Ahmad Hamamı, 16. yüzyıl Safevi döneminde inşa edilmiştir. 1778 yılında yaşanan bir deprem sonucu tahrip olan yapı Kaçar döneminde restore edilmiştir. Hamam yaklaşık 1000 metrekare bir alana sahip olup iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm giyinme salonu ve ikinci bölüm banyo salonudur. 8 adet sütunla çevrili bir havuzu bulunan hamamın iç mekanı sekizgen şeklindedir. Hamam iç dekorasyonu özellikle büyüleyicidir. Süslü duvarları ve salon dekorları ile tasarlanmış olan hamam bugün Kaşan’da yer alan önemli bir kültürel mirastır.

Sultan Amir Ahmad Hamamı’nı 10:00 – 18:00 saatleri arasında kişi başı 10.000 Tümen ile ziyaret edebilirsiniz.

Buradan ayrılarak Borujerdi Tarih Evi’ne geliyoruz. Hamamın üst bölgesinden de görebileceğiniz yapının mimarisi özellikle sizin de dikkatinizi çekecektir. Tek kubbeli ve oval bir yapı üzerine inşa edilmiş olan eser 15 küçük pencere tarafından çevrilidir.

Borujerdi Tarih Evi

Alavi Caddesi üzerinde bulunan tarihi ev İranlı zengin bir tüccar olan Borujerdi’nin hayattayken yaşadığı yermiş. 25 işçi, birkaç ressam ve mimarın bir araya gelerek inşa ettiği bu tarihi ev güzel bir avluya sahiptir. Geleneksel Pers mimari kültürünün en belirgin özelliklerini taşıyan yapı ülkede gerçek bir başyapıt olarak kabul edilmektedir. 40 metre yüksekliğindeki rüzgar kuleleri ile dikdörtgen bir avluya sahip olan Borujerdi Evi, duvarlarını süsleyen meyve ve çiçek resimleri ile görülmesi gereken nadide yapılardan biridir.

Buradan ayrılarak hemen arka sokakta yer alan Mahdi Cami’sini şöyle bir avlusundan gözlemliyoruz. 2 minareye sahip olan cami geniş bir avlu ve çeşitli oda bölmeleri ile çevrilidir. Bu odalarda yetişmekte olan yeni mollalar için eğitimler verilmektedir.

Hava kararmak üzere ve Mohammad ile birlikte eve dönüş yolu için yürümeye başlıyoruz. Eve pek uzak değiliz. Yolda çevreyi gözlemliyorum. Havanın da yavaş yavaş kararması ile Kaşan caddeleri ışıl ışıl oluyor. Bu esnada Mohammad bana Kaşan pazarını geze geze eve gidebiliriz diyor. Kabul ediyorum ve eve yakın olan Kaşan pazarına giriyoruz. Henüz kapanmış değil. Saat 22:00 sularında Pazar esnafı dükkânı kapatmakta. Pazara girmemiz iyi oldu aslında.

Ayrıca Okuyun: Tahran Gezilecek Yerler

Kaşan Pazarı

Eğer antika eşyalara meraklıysanız ve yerel insanların günlük yaşantılarını merak ediyorsanız Kaşan gezilecek yerler listenizde yer alması gereken bir başka yer ise Kaşan Pazarıdır. Buranın atmosferi diğer İran şehirlerinin tarihi pazar alanları gibi oldukça büyüleyicidir.

Akşam saatleri ve insanların pazarda alışveriş yaptıklarını gözlemliyorum. Her tezgâh başında birkaç İranlı erkek ya da kadın görebilmek mümkün. Bu da benim lokal insanları gözlemleyebilmem adına iyi bir fırsat oluyor. Pazarda gıdadan giyime, elektronik eşyadan antika birçok ev eşyasına kadar geniş bir yelpazede ürün çeşitliliği bulunmakta. Kaşan Pazarı Selçuklu Döneminde inşa edilmiş ve Safeviler Döneminde restore edilmiştir. Pazarın çeşitli bölümlerini süsleyen pencereli kubbeler özellikle öğlen saatlerinde güneşin yansımaları ile harika bir görünüme kavuşmaktadır. Bugün kullanımda olan Pazar alanı pek çok yerel esnafa ait dükkânlara ev sahipliği yapmaktadır. Pazar bölgesi camiler, türbeler, bir küçük kervansaray ve hamam gibi yapıları da içerisinde barındırmaktadır.

Pazarın iki ana giriş-çıkış kapısı bulunmak. Kuzeyi yani çıkış kapısına doğru yöneldiğinizde yol sizi Agha Bozorg Camisine götürecektir. Burası da görülmeye değer bir yapıdır. Doğaçlama gelişen bu Kaşan gezimizde havanın da kararması ile birlikte Agha Bozorg Camisinin gece görüntüsünü görme fırsatı yakalıyoruz. Sanırım gündüz görünümüne değişebilirim şu anki halini.

Agha Bozorg Camii

Kaşan gezilecek yerler arasında yer alan bir başka tarihi yapı Agha Bozorg Camisidir.

İki minareli ve tek kubbesi ile adeta geniş avlusunu kucaklayan Agha Bozorg Camisi geleneksel İran cami mimarisine sahiptir. Ünlü İran mimarı olan Haj Sa’ban-ali tarafından 18. yüzyılın sonlarına doğru inşa edilen cami aynı zamanda bir medrese görevi de görmektedir. Kaşanlı bir çok yeni mollanın yetişmesinde önemli bir yere sahip olan Agha Bozorg Camii şehrin merkezinde, Kaşan Pazar Alanı çıkışında yer almaktadır. Simetrik mimarisi ile kendine hayran bırakan görünümü oluşturan iki büyük eyvan, bir mihrap girişi ve avlusunu süsleyen ağaç ve bir çeşme ile Kaşan gezilerinizde uğramanızı önerdiğim güzel bir yerdir.

Eve de yaklaştık böylelikle. 5 dakikalık yürüyüş sonrası Mohammad ile olan Kaşhan gezintimiz sona eriyordu. Eve geldiğimizde Mohammad de yorulacak olmalı ki hemen duşa giriyordu ve ardından ben de duş ihtiyacımı karşılıyordum. Biz dışarıdayken evin oğlu Meznun da akşam yemeklerini yapmıştı o sırada. Duştan çıkar çıkmaz akşam yemeklerimizi yiyoruz. Saat akşam 21:30…

Yemek sonrası sohbet ediyoruz. Daha sonra Mohammad bana 50 ülkeye yakın olan para koleksiyonunu göstermek istiyor. Öyle ya Mohammad Kaşhan’da yer alan Couchsurfing iyilik elçisi demiştik. Birçok gezgine ev sahipliği yapmış olan Mohammad İran’da yer alan en aktif Couchsurfing kullanıcısı aynı zamanda.

Ben de bunun üzerine koleksiyonda yer alması adına bir Türk parası çıkarıyor ve koleksiyona dâhil ediyorum. Hazır fotoğraf çektirmişken bir de toplu fotoğraf çekinelim diyorum. Zira, yarın akşama doğru Kaşan’dan İsfahan’a doğru yola çıkarım düşüncesi ile. Meznun, ben ve Mohammad bu güzel günü ölümsüzleştirmek adına bir kare fotoğraf çekiniyoruz. Böyle yerel insanlar arasında olmak, onları tanımak, kültürlerini kendi ağızlarından dinlemek gerçekten beni mutlu ediyor. Bu fotoğraf da benim için manen çok özel bir yere sahip olacak.

Mohammad ve ben yorulmuşuz. Meznun ise boş olan odanın tamiratı ile uğraşmak için salondan ayrılıyor. Bu sırada Mohammad yatabilmem için yatağımı hazırlıyor. Saat de epey geç oldu. Yorucu bir günün ardından herkes uyumaya çekiliyor. Deliksiz bir uyku çekerek kendime geliyor ve Kaşan’da yeni bir güne başlıyordum. Birlikte hazırladığımız kahvaltılarımızı yaparak saat sabah 10:00 sularında Mohammad ile tekrar Kaşan şehir merkezine doğru yola çıkıyoruz.

Ayrıca Okuyun: Kum Gezilecek Yerler

Fin Bahçesi

Kaşan gezilecek yerler arasında belki de en güzeli Fin Bahçesi’dir. Burası mutlaka Kaşan gezilerinde görülmesi gereken şehrin turistik cazibe merkezidir.

Şehrin çıkışında yer alan Fin Bahçesi Safevi, Zandiyeh ve Kaçar dönemlerinin mimari etkisini yansıtmaktadır. Klasik İran mimarisinde inşa edilen Fin Bahçesi iki hamam, havuz, Sultani olarak bilinen çeşme ve selvi ağaçları ile dolu bir bahçeye sahiptir. Fin bahçesi içerisinde yer alan yapı muhteşem freskler, resimler ve yazıtlar içermektedir. Her yıl birçok yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen bahçe büyük bir kültürel ve tarihi öneme sahiptir.

Şehir merkezinde kısa bir tur attıktan sonra eski yerleşim bölgelerini gezmeye koyuluyoruz. Burası geleneksel kerpiç duvarlı evler, avlular ve yer yer küçük camiler ile çevrili bir yer. Şehir merkezine nazaran oldukça sessiz ve büyüleyici. Labirent sokaklarını adımlarken sizi sarmalayan sapsarı tek katlı kerpiç evler ve değişen insan yüzleri. Şehirde gezilecek yerleri bitirdikten sonra vaktinizin bir kısmını şehrin eski yerleşim bölgelerine ayırın. Sürprizlerle dolu olan bu bölgede samimi, güler yüzlü lokal insanlar ile etkileşime geçebilir, sokak aralarında oynayan çocukları gözlemleyebilirsiniz. Kaşan sokakları kentin tarihi dokusunu ve geleneksel yaşamını gözler önüne seriyor. Kaşan gezilecek yerler listenizi bitirdikten sonra kendinizi Kaşan sokaklarına bırakın. Kaşanlı insanların günlük yaşantılarını gözlemleyin.

Öğlen saat 14:00’e kadar Mohammad ile birlikte Kaşan’ın eski yerleşim yerlerini gezdik. Kaşan gezintime son vererek İsfahan’a doğru gitme vakti gelmişti. Mohammad ile birlikte yavaş tempoda eve doğru yürüyor, bu esnada şehir hayatını gözlemliyordum.

Yarım saat süren yürüyüş sonrası eve geliyoruz. Yola çıkmadan önce bir kez daha duş alıyorum. Mohammad ve oğlu Kaşan’da bana evlerini açan çok değerli iki insan. Onları tanıdığım için çok mutluyum. Bana sanki kendi evimdeymişim gibi bir rahatlık sundular. Çantamı toparlıyor ve ardından Mohammad ve Meznun ile vedalaşarak evden ayrılıyordum. Otobüs terminaline gitmem gerek. Henüz kimseye adres sormadan nereye gittiğim belirsiz bir başıma yürüyorum.

Bu sırada arkamdan bir ses “Hello”. İyi giyimli, genç biri yarım İngilizceyle yaklaşıyor yanıma. Adı Amir… Kısa bir ayaküstü muhabbet sonrası kendisine İsfahan’a gitmek istediğimi ve otobüs terminali adresine ihtiyacım olduğunu söylüyorum. Otobüs terminaline kadar bana eşlik etmek istediğini söylüyor.

Kabul edemem, işiniz vardır desem de ne fayda. İran halkı gerçekten misafirperver ve yardımsever olduğuna bir kez daha şahit oluyordum. Türk olduğumu öğrenince ise ayrı bir seviniyor ve ısrarla bir şeyler yemek için beni bir lokantaya davet etmek istiyordu. Kabul etmediğimi söylesem de ısrar ediyor ve kendimizi lokanta da buluyorduk. Meşhur çello kebabı, salata ve içecekten oluşan iki menü ile karşılıklı geçen keyifli sohbetler eşliğinde yemeklerimizi yiyoruz.

İletişim bilgilerimizi karşılıklı olarak alıp, yemeklerimizi de yedikten sonra tekrar çıkıyorduk yola. Terminalin biraz uzakta olduğunu ve taksi ile gitmemiz gerektiğini söylüyor. Bir taksi durduruyor ve otobüs terminaline geliyoruz. Taksi ücreti olan 2.000 Tümen’i de ısrarla kabul etmememe rağmen ödüyordu Amir. Terminal içerisine geçiyor ve İsfahan’a olan ilk otobüs için yer bakıyorduk bana.

İki otobüs firmasına ait yazıhaneyi gezdikten sonra Hamsafar Co. otobüs firmasına yöneliyoruz. Bir önceki İran gezi notlarımda da bahsettiğim gibi yine aynı şekilde klasik, orta sınıf ve VIP sınıf otobüsler mevcut. Orta sınıftan alabiliriz diyorum Amir’e ve kendisi bilet görevlisi ile Farsça konuşuyor. Pencere kenarı bir bilet alıyoruz.

Saat 16:30 otobüsü ile İsfahan’a gideceğim. Biletim kesiliyor ve elimi cebime götürüp bilet ücretini ödemek için para çıkardığımda Amir engel oluyor. Kendisinin bilet ücretim olan 15:000 Tümen’i ödemek istediğini öğrenince olmaz, kabul edemem, hayır desem de Amir Kaşan–İsfahan otobüs bilet ücretimi ödüyordu. Taarof yapıyor olabilir düşüncesi ile çok defa ısrar ettim fakat kabul etmedi. Kendisine bir ton teşekkür ediyor ve sımsıkı sarılıyoruz birbirimize.

Otobüs terminaline kadar bana eşlik etti, taksi ve otobüs bileti ücretimi ödedi. Artık İstanbul’da da bir dostun, evin var dediğimde gözleri parlıyor ve tekrar bana sarılıyordu. Orada vedalaştık ve terminalde otobüs hareket saatine kadar biraz oyalanmaya başladım. Nitekim, 1 saat kadar oyalandıktan sonra İsfahan’a olan yolculuğum başlıyor ve başımı cama yaslayarak dışarıyı seyredip, yeni bir şehir ve yeni insanlar tanımak üzere kafamda güzel düşüncelere kapılıp gidiyordum.

Kaşan gezisi hakkında tüm sorularınızı aşağıdaki yorum kısmından yazabilirsiniz.