Yazı İçeriği
- İran’da Hava Durumu
- İran’da Din
- İran’da Trafik
- İran’da ATM’ler ve Kredi/Banka Kartlar
- İran’da Kahve
- İran’da Yemek ve Su
- İran’da Fotoğraf Çekmek
- İran’da İnsani İlişkiler
- İran’da Para
- İran’da Couchsurfing
- İran’da Sosyal Medya
- İranlılar Batılılardan Nefret Etmiyor
- İran’da Kadınlara Nasıl Davranılıyor?
- İran Güvenli Bir Ülke Mi?
- İran Seyahatinizin Tadını Çıkarın
Diyelim ki çoğumuz, diğer ülkeler hakkındaki düşüncelerimizi genellikle görsel ve sosyal medyadan edinmekteyiz. Örneğin, İran gibi bir ülke hakkında konuştuğumuzda, dürüst olmak gerekirse, bu bilgilerin çoğu en iyi ihtimalle yanıltıcı, en kötü ihtimalle ise tamamen yanlış olabilir.
Buna benzer düşünsel önyargılar ve korkutucu seyahat kısıtlamaları gibi faktörlerin hiçbir zaman beni seyahatten alıkoymasına izin vermiyorum.
İran’a 10’dan fazla seyahatte bulundum ve birkaç seyahatimde iki aydan fazla bir süre bu ülkede kalıp çeşitli şehirlerini dolaştım. Bu seyahatler İran hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmamda önemli rol oynadı. Edindiğim tüm deneyimleri ve bilgileri damıtıp sizlere burada paylaşmaya çalışıyorum.
Bu yazımda, İran’a seyahat etmeden önce bilmeniz gereken bazı önemli noktaları içeren bir liste hazırlamayı düşündüm. Konuyla alakalı birkaç yazı daha yazmıştım. Aşağıdaki bağlantıdan bu yazılarımı da okumanızı öneririm.
İran’da Hava Durumu
İran oldukça farklı iklimlere sahip bir ülke. Her zaman sıcak demek yanıltıcı olabilir. Bulunduğunuz yere ve hangi ayda gittiğinize bağlıdır. Örneğin Şubat-Mart aylarında İran’a gittiğimde Tahran o dönemde kalın bir kazak veya ceket gerektirecek kadar soğuktu.
İki gün sonra Şiraz‘a gittiğimde ise hava sıcaklığı 25°C idi. Ancak yedi gün sonra kuzeye, Tahran’a doğru yol alırken kar yağıyordu. Yaz aylarında ise kesinlikle sıcaktır. 45°C sıcaklık İran’da normal bir durumdur. Hatta Ahvaz şehrinde 52°C sıcaklığı yaşadığımı biliyorum.
Eğer İran’a gitmeyi düşünüyorsanız, gitmeden bir veya iki hafta önce hava durumunu kontrol edip buna göre plan yapmanızı öneririm. Özellikle çöl bölgelerinde geceler her zaman soğuk olabilir.
Ayrıca Okuyun: İran’ı Gezmek İçin En Uygun Zaman Nedir?
İran’da Din
Halk, genel olarak çok dindar olmayan bir izlenim veriyor. Batı medyasını takip ederseniz, İran’ın radikal dindarlığın merkezi olduğunu düşünebilirsiniz, ancak gerçek öyle değil.
Buradaki insanlar, Müslüman olduklarını söylüyorlar, ancak bu inancı pek de sıkı bir şekilde uygulamıyorlar.
Bu özellikle 40 yaşın altındaki nesil için daha geçerlidir. Özellikle genç İranlılar hakkındaki gözlemim, camiye gitmelerinin beklendiği için gitmek zorunda oldukları, kendi istekleriyle gitmedikleri hatta bazılarının gitse bile zorunlu bir adım olarak gördükleri yönündedir.
Yani İran’a gitmeden önce bilmeniz gereken şeylerden biri, aşırı muhafazakar bir dini atmosferle karşılaşmayacağınızdır. Bu söylediğim elbette Kum ve Meşhed şehirleri için geçerli değildir. Orada atmosfer çok başka.
Ancak, hem erkeklerin hem de kadınların muhafazakar bir şekilde giyinmeleri gerekiyor. Kadınlar başörtüsü takmalı ve başörtüsü kuralına uymalıdır. Gerçi son yıllarda bu kural biraz esnetildi. Özellikle de Mahsa Amini’nin ölümünden sonra.
Alkol yasaklıdır ve (yasal olarak) hiçbir yerde servis edilmediğini göreceksiniz. Tabi, İran’da yerel birinin evinde kalmadığınız sürece. 🙂
İran’da Trafik
Trafik kuralları neredeyse yok gibi. Araba kullanırken veya sadece yolda yürürken, güvenliğinizi kendi elinize almanız gerekebilir.
Bu özellikle Tahran için geçerlidir, ancak neredeyse her yerde aynı durum söz konusudur.
Trafik ışıkları ve yol şeritleri genellikle göz ardı ediliyor. En cesur ve agresif sürücüler genellikle kazanan oluyor. Yaya olup karşıdan karşıya geçenlere ise madalya takıyorlar. 🙂
İran’da ATM’ler ve Kredi/Banka Kartlar
İran, dünyanın büyük bir bölümünün uyguladığı yaptırımlar nedeniyle ATM veya kredi kartı kullanma imkanınızın olmadığı bir ülkedir. Bu da yanınızda her zaman birkaç yüz dolar taşımanız gerektiği anlamına gelir.
İran’da Kahve
Her şey oldukça ekonomik, ancak İran’da kahvenin her yerde ucuz olmadığını fark ettim.
Küçük bir kahvenin fiyatının 3-4 Dolar arasında olabileceğini gördüm. Eğer sıcak suda hazır kahve içmeyi tercih ederseniz, daha ekonomik olacaktır.
Ancak Espresso veya Kapuçino gibi özel kahveleri tercih ederseniz, bu lüksün bir bedeli olduğunu da göz önünde bulundurmalısınız.
İran’da Yemek ve Su
İran mutfağı yeterince lezzetlidir ve şehirden şehre, kuzeyden güneye, doğudan batıya değişkenlik gösterir. Yemeklerdeki lezzeti artırmak için sadece tuz ve yağ değil, aynı zamanda baharatlar da kullanılıyor.
İran’da şişe suyu hemen her yerde bulabilirsiniz. Çeşmelerden su içmek de güvenlidir ve herhangi bir sağlık sorunu yaşamazsınız.
Ayrıca Okuyun: İran Yemekleri ve Mutfak Kültürü (İran’ın En Meşhur 17 Yemeği)
İran’da Fotoğraf Çekmek
Bazı yerlerde fotoğraf çekmek yasaktır. Bu, hükümet binaları, havaalanları, elçilikler ve benzeri yerleri içeriyor. Ayrıca, polis memurları veya askeri tesisler gibi herhangi bir güvenlik ile ilgili nesnenin fotoğrafını çekmek de yasaktır.
Bu kısıtlamalar genellikle işaretlerle belirtiliyor, ancak her zaman böyle bir işaret bulamayabilirsiniz. Eğer şüpheniz varsa, lütfen fotoğraf çekmekten kaçının.
İran’da İnsani İlişkiler
İran’da insanlar son derece kibar ve samimidirler. Ülkelerini ziyaret eden turistlere karşı son derece yardımsever ve misafirperverdirler. İran’da birileriyle ters düşmeniz pek olası değildir.
Ayrıca Okuyun: İran Misafirperverliği Hakkında Bilgi
İran’da Para
Para konusu biraz karmaşık olabilir ve İran’a gelmeden önce sistemi öğrenmek önemlidir; aslında İran’a gitmeden önce bilmeniz gereken en önemli şeylerden biri de para konusudur.
İran’ın resmi para birimi riyaldir. Ancak İranlılar farklı şekillerde buna atıfta bulunurlar. Örneğin, aşağıdaki fotoğraftaki banknot 20.000 riyaldir.
Bu para birimi 2 bin tümen olarak adlandırılıyor.
İran’da para birimi resmi olarak riyal olsa da, genellikle tümen cinsinden ödeme yaparsınız. Elinizdeki paraya bakıp bir sıfırı çıkarırsınız.
Bu farklılığı alışkanlık kazanana kadar biraz zaman alabilir, çünkü İranlılar, bulunduğunuz yere göre farklı ifadeler kullanabilirler. Örneğin, bir telefon bayisi, SIM kart ve İnternet paketinin 10.000 tümen olduğunu söyleyebilir. Bir başkası bunun 100.000 riyal olduğunu söyleyebilir. Bir diğeri sadece “100” diyebilir.
İran’da Couchsurfing
İran’da Couchsurfing oldukça popüler bir uygulamadır.
İran kültüründe misafirperverlik oldukça önemli bir yer tutar ve zaten son derece misafirperverdirler. Bu nedenle İran’da Couchsurfing’i deneyimlemek isterseniz, kesinlikle tavsiye ederim. İran’da Couchsurfing sayesinde pek çok evde konakladım ve onlarca harika insanla tanıştım. Aradan geçen 8 yılı aşkın sürede bugün halen daha iletişimde olmamız muhteşem bir zenginliktir diyebilirim.
Ancak Couchsurfing’de kabul edilmek için iyi bir profil oluşturduğunuzdan ve etkili bir konaklama talebi yazdığınızdan emin olun. Ayrıca güvenilir profillerden iyi yazılmış birkaç referansa da sahip olduğunuzdan emin olun.
İran’da Sosyal Medya
İran’da Facebook ve Twitter gibi sosyal medya platformları engellidir, ancak tanıştığım neredeyse herkesin bu platformlara erişimi vardı. Çünkü İran’da engelli olan sosyal medya sitelerine insanlar VPN (Sanal Özel Ağ) kullanarak erişim sağlıyorlardı.
İran’a gelmeden önce VPN hakkında bilgi edinmeniz ve telefonunuza bir VPN uygulaması indirip kullanmanızı öneririm.
Instagram, VPN olmadan sorunsuzca erişilebilen bir platform ve birçok İranlı bu platformu kullanıyor. Ayrıca, İranlılar arasında WhatsApp büyük bir popülariteye sahiptir.
Ayrıca Okuyun: İran’da VPN Kullanarak Engelli Sitelere Girin
İranlılar Batılılardan Nefret Etmiyor
İran halkı, nereden geldiğinize bakmaksızın, size karşı herhangi bir kötü niyet taşımazlar.
Eğer İranlıların başta Amerikalılar olmak üzere Batılılardan hoşlanmadığı yönünde duyumlar alırsanız, bu genellikle hükümetin resmi görüşünü yansıtıyordur. Ancak bu, halkın kendisi için geçerli değildir.
İran’a gidip insanlarla iletişime geçtikçe ne dediğimi daha iyi anlayaksınızdır.
İran’da Kadınlara Nasıl Davranılıyor?
Bir an için dinin dışında düşünelim ve kadınların çoğunun ayrımcılığa uğradığını kabul edelim.
Ancak günlük yaşamı değerlendirdiğimde, en azından kamusal alanda kadınların farklı bir tür ayrımcılığa maruz kaldığına dair herhangi bir kanıt göremedim.
Kadınların erkeklerle açıkça iletişim kurduğunu, onlarla sohbet ettiğini sık sık gözlemledim. Şahsen, burada kadınların erkeklerden hoşlanmadıkları izlenimine de kapılmadım.
Kişisel görüşüm, İran’a seyahat eden bazı okurlarımdan ve tanıştığım birkaç tek başına seyahat eden kadın gezginlerin görüşleri ile örtüşüyor: Kadınlar burada aynı derecede zengin deneyimlere sahip olabilirler. Hem kendilerini güvende hissedebilir hem de rahatsızlık yaşamazlar.
Yakın tarihte yaşanan Mahsa Amini ölümü ve sonrasında çıkan protestolar da gösteriyor ki, bir üst başlıkta da değindiğim üzere, sorunun insanlar arasında değil, İran rejiminin tutumundan kaynaklandığıdır.
İran Güvenli Bir Ülke Mi?
Bu başlık hakkında ayrı bir yazı yazdım: İran Güvenli Bir Ülke Mi?
İran Seyahatinizin Tadını Çıkarın
Umarım bu bilgiler, İran seyahatinizi planlarken size yardımcı olur. Ek olarak, aşağıdaki yazılarımı da okumanızı mutlaka öneririm.
- İran’a Mı Gidiyorsunuz? Durun! Bunları Öğrenmeden Yola Çıkmayın! (1. Bölüm)
- İran’a Mı Gidiyorsunuz? Durun! Bunları Öğrenmeden Yola Çıkmayın! (2. Bölüm)
İran’a gelmeden önce öğrenmek istediğiniz başka herhangi bir şey varsa, lütfen aşağıdaki yorum kısmından sorularınızı yazın. Sizlere yardımcı olmak için her zaman buradayım.